Vô sinh nam và những vấn đề phái mạnh cần lưu tâm

Vô sinh – hiếm muộn trở thành vấn đề nhức nhối của nhiều gia đình trẻ tại Việt Nam. Khi nhắc đến vấn đề này, nhiều người thường đổ lỗi cho người vợ nhưng thực tế, tỷ lệ vô sinh ở nam giới lên đến 40%, ngang bằng với nữ giới. Vậy, vô sinh nam là thế nào? Làm sao để biết mình bị vô sinh? Bài viết dưới đây có sự tham vấn chuyên môn của Thạc sĩ – bác sĩ Lê Đỗ Nguyên, hiện đang công tác tại phòng khám Đa khoa Quốc tế Hà Nội sẽ giúp các bạn giải đáp các thắc mắc trên.

Vô sinh nam là gì?

Vô sinh là tình trạng vợ chồng quan hệ đều đặn 2-3 lần/tuần, không sử dụng biện pháp tránh thai nào nhưng sau 1 năm người vợ vẫn chưa có tin vui. Nguyên nhân vô sinh xuất phát từ người chồng hoặc người vợ, đôi khi do cả vợ và chồng. 

Vô sinh nam là căn bệnh khiến nam giới không có khả năng sinh con. Bệnh được chia thành hai loại chính là vô sinh nguyên phát và vô sinh thứ phát.

• Vô sinh nguyên phát: là tình trạng vợ chồng chưa từng sinh con, quan hệ tình dục thường xuyên và không sử dụng bất kỳ biện pháp phòng tránh thai nào. Nhưng sau nhiều năm vẫn chưa có con do nguyên nhân từ người chồng.
• Vô sinh thứ phát: là tình trạng vợ chồng đã có con hoặc đã từng có con nhưng không may sảy thai, động thai hoặc nạo phá thai. Dù không sử dụng biện pháp tránh thai nào nhưng họ vẫn không có con, nguyên nhân chủ yếu từ nam giới. 

Dấu hiệu vô sinh nam

Triệu chứng vô sinh nam là gì? Làm sao để biết mình bị vô sinh là vấn đề thu hút sự quan tâm của nhiều cặp vợ chồng hiếm muộn. Theo bác sĩ Lê Đỗ Nguyên, vô sinh ở nam giới không có triệu chứng cụ thể và rõ ràng. Bởi phần lớn nam giới có vấn đề về khả năng sinh sản vẫn sinh hoạt tình dục bình thường. Tuy nhiên, nam giới có thể dựa vào những biểu hiện cảnh báo sớm sau:

Xuất tinh sớm

Xuất tinh sớm là tình trạng nam giới không làm chủ được thời gian xuất tinh, dẫn đến xuất tinh ngoài ý muốn. Ở giai đoạn bệnh nhẹ, nam giới vẫn có khả năng có con. Mặc dù thời gian giao hợp ngắn, quá trình xuất tinh nhanh nhưng dương vật có thể đi vào âm đạo và xuất tinh thì có khả năng thụ thai. Trong trường hợp bệnh nặng, nam giới xuất tinh trước hoặc ngay khi dương vật thâm nhập vào âm đạo thì khả năng tinh trùng gặp trứng gần như bằng không, dẫn đến không thể thụ thai tự nhiên.

Rối loạn cương dương

Rối loạn cương dương khiến nam giới không thể kiểm soát và điều khiển dương vật. “Cậu nhỏ” cương dương một cách bất thường. Khi “hành sự” thì không đủ cứng hoặc không cương cứng đủ lâu để quan hệ một cách trọn vẹn. Bên cạnh đó, bệnh lý này còn khiến nam giới gặp một số vấn đề xuất tinh như xuất tinh sớm, lượng tinh dịch ít, thậm chí không thể xuất tinh. Nếu không phát hiện sớm và điều trị đúng cách, bệnh diễn biến nặng khiến chất lượng tinh trùng kém, khả năng cương dương giảm sút, thậm chí dương vật mất hoàn toàn khả năng cương cứng (liệt dương). Lúc này, nam giới sẽ đối mặt với nguy cơ vô sinh – hiếm muộn.

Tinh dịch bất thường

Làm sao để biết mình bị vô sinh ở nam? Nam giới có thể nhận biết nguy cơ vô sinh nam bằng cách quan sát tinh dịch của mình. Bởi theo bác sĩ chuyên khoa, những bất thường tại tinh dịch phản ánh chất lượng tinh trùng kém và là cơ sở đánh giá khả năng sinh sản của cánh mày râu. Cụ thể như sau:

Tinh dịch loãng

Khi đạt cực khoái, nam giới sẽ xuất tinh với lượng tinh dịch khoảng 2-5ml, có kết cấu hơi sệt, dính, không loãng và không vón cục. Nếu tinh dịch không có độ dính, đôi khi loãng như nước vo gạo cho thấy tinh trùng loãng, số lượng tinh trùng ít, mật độ tinh trùng trong tinh dịch thấp.

Tinh dịch vón cục

Tinh dịch vón cục là dấu hiệu cảnh báo tinh trùng yếu. Nam giới sẽ thấy trong tinh dịch xuất hiện những hạt trắng nhỏ như hạt cơm, bóp vào thấy mịn như bột. Khi ở trạng thái này, tinh trùng dễ bị chết và khó di chuyển đến gặp trứng để thụ tinh.

Tinh dịch không hóa lỏng

Thông thường, tinh dịch sẽ chuyển từ trạng thái sệt sang lỏng sau 15 – 30 phút kể từ khi xuất tinh. Nhưng nếu sau 40 phút, thậm chí lâu hơn mà tinh dịch vẫn giữ nguyên kết cấu đặc sệt, không hóa lỏng hoặc hóa lỏng một phần thì đây là dấu hiệu cho thấy nam giới bị tinh trùng yếu, khả năng vô sinh cao.

Tinh dịch có mùi bất thường

Tinh dịch có mùi tanh nhẹ đặc trưng nhưng không nặng mùi. Nếu tinh dịch có mùi hôi khó chịu thì khả năng cao số lượng tinh trùng trong tinh dịch thấp hoặc nam giới mắc bệnh lý nam khoa nào đó.

Tuy nhiên, mùi của tinh trùng thường phụ thuộc vào đồ ăn mà nam giới ăn hàng ngày. Nếu ăn nhiều hải sản, tinh trùng sẽ có mùi tanh nhưng điều này không ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng. 

Tinh dịch có màu sắc bất thường

Tinh dịch bình thường có màu trắng đục, đôi khi hơi ngả vàng do lâu ngày không xuất tinh. Nếu thấy tinh dịch có màu sắc bất thường sau, nam giới cần thăm khám ngay:

• Tinh dịch có màu vàng: Tinh dịch màu vàng do lâu ngày không xuất tinh sẽ được cải thiện nhanh chóng khi tần suất xuất tinh tăng lên. Nếu sau khi xuất tinh thường xuyên hơn mà hiện tượng này vẫn kéo dài thì nam giới nên đi kiểm tra sớm bởi tinh dịch màu vàng là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh viêm nhiễm như viêm tuyến tiền liệt, viêm túi tinh… 
• Tinh dịch có màu xanh: Tinh dịch màu xanh kèm theo triệu chứng tiểu đau, tiểu buốt, lỗ tiểu sưng đỏ, ngứa ngáy, đây là biểu hiện của bệnh viêm niệu đạo. Nếu không được điều trị sớm, nam giới bị viêm tắc ống dẫn tinh, dẫn đến vô sinh nam.
• Tinh dịch có màu hồng, nâu: Đây là hiện tượng tinh dịch có lẫn các sợi máu. Nếu tình trạng này thi thoảng mới xuất hiện và không kèm thêm các dấu hiệu bất thường thì đây chỉ là tổn thương lành tính không đáng lo ngại. Nhưng nếu kèm theo triệu chứng đau tức dương vật, đau bụng dưới… cần nhanh chóng đến cơ sở y tế thăm khám và điều trị kịp thời. Bởi nam giới có thể mắc bệnh lý liên quan đến đường tiết niệu hoặc cơ quan sinh dục.

Bất thường tại bộ phận sinh dục

Nam giới cần lưu ý một số bất thường tại cơ quan sinh dục cảnh báo nguy cơ vô sinh như tinh hoàn và vùng bìu sưng đau, tấy đỏ, nổi u cục bất thường. Đôi khi đi kèm với một số biểu hiện như tiểu tiện khó khăn, tiểu đau, tiểu buốt…. Những bất thường này là triệu chứng của một số bệnh viêm nhiễm đường sinh dục. Nếu không khắc phục hiệu quả, biến chứng viêm nhiễm có thể gây vô sinh ở nam giới.

Giảm ham muốn tình dục

Khi ham muốn tình dục giảm sút, ngoài thói quen sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng thì nồng độ hormone sinh dục nam testosterone suy giảm là nguyên nhân hàng đầu. Sự suy giảm testosterone gây ra tình trạng rối loạn cương dương, giảm ham muốn tình dục, chất lượng tinh trùng kém dẫn đến khó có thai. 

Nguyên nhân gây vô sinh ở nam

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng vô sinh ở nam giới. Trong đó, có nguyên nhân sinh lý, bệnh lý và yếu tố bẩm sinh.

• Suy giảm testosterone: Hormone testosterone có vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất tinh trùng và kích thích ham muốn tình dục ở nam giới. Khi nồng độ testosterone sụt giảm sẽ ảnh hưởng đến số lượng và chất lượng tinh binh. Một số trường hợp nội tiết tố nam quá ít sẽ ức chế tinh hoàn, khiến cơ quan này không sản xuất tinh trùng và gây ra hiện tượng không có tinh trùng khi xuất tinh.
• Giãn tĩnh mạch thừng tinh: Đây là tình trạng giãn của các đám tĩnh mạch sinh tinh và tĩnh mạch thừng tinh nằm phía trên tinh hoàn. Nếu không xử lý kịp thời, nhiệt độ tinh hoàn trong bìu tăng cao sẽ ảnh hưởng đến quá trình sản xuất tinh trùng, làm giảm chất lượng tinh binh và gây vô sinh nam.
• Suy tinh hoàn: Viêm tinh hoàn, xơ teo một hoặc cả hai bên tinh khiến chất lượng tinh trùng suy giảm. Số lượng tinh trùng thấp, tỷ lệ tinh trùng dị dạng và bất động cao chiếm từ 13 – 50% các trường hợp vô sinh nam.
• Tắc ống dẫn tinh: Tắc ống dẫn tinh là biến chứng của bệnh viêm niệu đạo, viêm bao quy đầu, viêm tinh hoàn khi không được điều trị hiệu quả. Tắc ống dẫn tinh khiến tinh trùng không thể ra ngoài bình thường mà xuất ngược vào trong, dẫn đến hiện tượng xuất tinh ngược, xuất tinh không có tinh trùng. 
• Do yếu tố di truyền: Nam giới bị rối loạn về nhiễm sắc thể, cấu trúc và số lượng nhiễm sắc thể bất thường… gây rối loạn nội tiết tố và dẫn đến vô sinh nam. Theo thống kê, vô sinh do yếu tố di truyền ở nam chiếm tỷ lệ cao hơn ở nữ giới.
• Do lối sống không lành mạnh: Nam giới bị stress, căng thẳng kéo dài, thường xuyên sử dụng rượu bia, hút thuốc lá… và quan hệ tình dục không an toàn có nguy cơ vô sinh nam cao hơn những người khác.  
• Biến chứng bệnh quai bị.: Quai bị (viêm tuyến nước bọt mang tai) là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus quai bị gây nên. Khi mắc bệnh, virus sẽ không ngừng phát triển và lây lan sang những cơ quan khác, trong đó có tinh hoàn. Nếu không kiểm soát tốt, viêm nhiễm gây xơ teo tinh hoàn, khiến chất lượng tinh trùng suy giảm và làm tăng nguy cơ vô sinh – hiếm muộn ở nam giới.

Ngoài ra, những yếu tố gia tăng nguy cơ vô sinh ở nam giới là:

• Tiếp xúc thường xuyên với hóa chất độc hại như thuốc trừ sâu, sơn, bức xạ, cần sa…
• Cơ thể bị tổn thương do điều trị ung thư, can thiệp một số thủ thuật y khoa
• Thường xuyên mặc quần lót bó sát, chất liệu thô cứng

Cách kiểm tra vô sinh ở nam giới?

Dấu hiệu vô sinh nam không biểu hiện rõ ràng. Hầu hết nam giới gặp vấn đề sinh sản đều không nhận thấy triệu chứng bất thường nào ngoại trừ việc khó có con. Nếu vợ chồng bạn đang hiếm muộn, hãy đến cơ sở y tế chuyên khoa để khám vô sinh nam. Bằng các xét nghiệm cận lâm sàng, bác sĩ sẽ kiểm tra khả năng sinh sản của nam giới cũng như đưa ra kết luận chính xác về tình trạng vô sinh nam.

• Siêu âm ổ bụng và tinh hoàn nhằm phát hiện các bất thường tại cơ quan sinh dục nam.
• Xét nghiệm tinh dịch đồ là xét nghiệm quan trọng và vô cùng cần thiết trong chẩn đoán vô sinh ở nam giới. Xét nghiệm này nhằm kiểm tra và đánh giá chất lượng tinh trùng thông qua các chỉ số: số lượng tinh trùng, hình dạng tinh binh và khả năng di động của chúng.
• Xét nghiệm máu kiểm tra nồng độ các hormone: Xét nghiệm này nhằm đánh giá 4 loại hormone ảnh hưởng đến quá trình sản sinh tinh trùng và sinh lý sinh dục nam là Testosterone, Androgen, FSH, LH.
• Sinh thiết tinh hoàn, sau đó thực hiện các xét nghiệm nhằm chẩn đoán nguyên nhân vô tinh không do yếu tố di truyền.

Vô sinh ở nam có chữa được không? Phương pháp điều trị vô sinh nam hiệu quả

Đối với thắc mắc “Vô sinh nam có chữa được không?”, các chuyên gia Nam khoa Lê Đỗ Nguyên cho biết: Với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật, vô sinh nam có thể chữa khỏi nếu được phát hiện, chẩn đoán chính xác nguyên nhân và điều trị đúng cách. Điều quan trọng là người bệnh cần tin tưởng vào phác đồ điều trị của bác sĩ và kiên trì thực hiện khám, chữa bệnh theo chỉ dẫn của chuyên gia.

Bên cạnh đó, thời điểm điều trị bệnh là yếu tố quan trọng trong chữa trị vô sinh ở cả nam và nữ giới. Nếu bệnh được phát hiện và điều trị càng sớm thì khả năng chữa khỏi bệnh càng cao. Do đó, nếu cặp vợ chồng quan hệ tình dục đều đặn 2-3 lần/tuần và không sử dụng biện pháp phòng tránh thai nào mà sau 12 tháng vẫn chưa có con, hãy đến các bệnh viện, phòng khám chuyên khoa hiếm muộn để thăm khám. Dựa trên nguyên nhân và tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ tư vấn phương pháp điều trị phù hợp.

Điều trị vô sinh nam bằng thuốc

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc điều trị vô sinh nam phù hợp:

• Trường hợp vô sinh nam do rối loạn nội tiết tố, suy giảm hormone testosterone, bệnh nhân sẽ được sử dụng thuốc và hormone bổ sung để cải thiện chất lượng tinh trùng và hỗ trợ quá trình thụ tinh.
• Trường hợp vô sinh nam do nhiễm trùng đường sinh dục, bệnh nhân sẽ được dùng thuốc kháng sinh để kiểm soát viêm nhiễm, cải thiện chất lượng tinh trùng và nâng cao chất lượng giao hợp.
• Trường hợp vô sinh nam do rối loạn cương dương, xuất tinh sớm, bệnh nhân sẽ được sử dụng hormone testosterone, nhóm thuốc ức chế PDE5, thuốc giãn mạch trị rối loạn cương dương… kết hợp với thay đổi lối sống, thói quen sinh hoạt.

Lưu ý: Nam giới dùng thuốc điều trị vô sinh nam cần tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ về liều lượng và thời gian sử dụng. Tuyệt đối không thay đổi liều dùng hoặc tự ý mua thuốc hỗ trợ sinh sản được bày bán tràn lan trên thị trường. 

Điều trị ngoại khoa

Nếu nam giới bị vô sinh do mắc bệnh lý teo tinh hoàn, tắc ống dẫn tinh, giãn tĩnh mạch thừng tinh, cơ quan sinh dục bị dị dạng…,. bác sĩ sẽ áp dụng các biện pháp phẫu thuật để khắc phục hiệu quả tình trạng trên.

Chữa vô sinh nam bằng phương pháp hỗ trợ sinh sản

Nếu không tim được nguyên nhân gây vô sinh nam hoặc thất bại khi điều trị bằng các phương pháp khác, nam giới sẽ được tư vấn một số kỹ thuật hỗ trợ sinh sản như:

• Bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI)
• Tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI) 
• Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF)

Dù chi phí cao nhưng các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản trên giúp điều trị vô sinh nam hiệu quả do nhiều nguyên nhân gây ra. Bên cạnh đó, trước khi sử dụng các phương pháp trên, hai vợ chồng cần thực hiện kiểm tra sức khỏe tổng quát để ngăn ngừa nguy cơ dị tật thai cũng như tăng cơ hội thụ thai thành công. 

Cách chữa vô sinh nam tại nhà

Ngoài việc tuân thủ đúng phác đồ điều trị của bác sĩ, nam giới nên áp dụng một số cách chữa vô sinh tại nhà như sau: 

• Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng. Tăng cường các thực phẩm có lợi cho sức khỏe sinh sản và chức năng sinh lý như hàu, cá hồi, trứng gà, mật ong, chuối, socola, các loại hạt…
• Tránh xa những món ăn gây vô sinh ở nam giới như thực phẩm từ đậu nành, đồ cay nóng, nhiều dầu mỡ, đồ ngọt, thực phẩm chế biến sẵn…
• Không sử dụng đồ uống có cồn, nước ngọt có gas và các chất kích thích…
• Duy trì cân nặng hợp lý, không thừa cân và thiếu cân
• Không đặt laptop lên đùi và không nên tắm nước nóng
• Tập thể dục, thể thao thường xuyên, đặc biệt là bài tập Kegel, Yoga hỗ trợ tăng cường sinh lý 

Lưu ý: Cách chữa vô sinh tại nhà chỉ có công dụng bổ trợ, không giúp chữa khỏi vô sinh nam hoàn toàn. Nếu muốn khỏi bệnh và có tin vui, cả hai vợ chồng nên thăm khám và điều trị theo chỉ dẫn của chuyên gia hiếm muộn.

Những thông tin mà bài viết cung cấp đã giúp nam giới hiểu rõ hơn về bệnh lý vô sinh nam cũng như có kế hoạch thăm khám sức khỏe sinh sản sớm khi gặp vấn đề hiếm muộn. Nếu bạn đọc còn điều gì thắc mắc liên quan đến vấn đề này, hãy click [TƯ VẤN TRỰC TUYẾN] hoặc liên hệ số điện thoại 0969 668 152 để được các bác sĩ chuyên khoa tư vấn, giải đáp miễn phí.