Tắc ống dẫn tinh và những thông tin nam giới cần biết

Tắc ống dẫn tinh là một bệnh lý phổ biến ở nam giới hiện nay. Bệnh này không chỉ gây khó khăn trong sinh hoạt mà còn ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe sinh sản. Vậy nguyên nhân là gì, tắc ống dẫn tinh có chữa được không? Các thông tin y khoa liên quan đến tắc ống dẫn tinh sẽ được Thạc sĩ – thầy thuốc Ưu tú Lê Đỗ Nguyên, bác sĩ chuyên khoa II Nam học – ngoại tiết niệu chia sẻ trong bài viết sau đây. 

Tắc ống dẫn tinh là gì?

Xuất tinh là quá trình khi người đàn ông bị kích thích tình dục, quá trình xuất tinh sẽ bắt đầu. Từ mào tinh hoàn, tinh trùng phóng theo ống dẫn tinh, sau đó được trộn lẫn với dịch tiết của tuyến tiền liệt (chiếm 30%), túi tinh (chiếm 60%), các tuyến hành niệu đạo (chiếm 10%), và cuối cùng được phóng ra ngoài theo đường niệu đạo. 

Như vậy, trong quá trình xuất tinh có vai trò dẫn xuất tinh trùng của ống dẫn tinh. Ống dẫn tinh ở người trưởng thành có chiều dài khoảng 30 – 35 cm với đường kính phủ bì khoảng 1,5 – 2mm và lọt lòng là 0,3 – 0,5mm. 

Tắc ống dẫn tinh là hiện tượng khi ống dẫn tinh trùng bị tắc nghẽn tại một vị trí nào đó của ống dẫn tinh. Với kinh nghiệm hơn 40 năm làm việc trong lĩnh vực nam học, ThS.BS Nguyên cho biết: “Tắc ống dẫn tinh ảnh hưởng trực tiếp tới khả năng sinh sản của nam giới, là một trong 2 nguyên nhân cơ bản dẫn đến tình trạng vô sinh nam”.

Nguyên nhân tắc ống dẫn tinh

Có rất nhiều nguyên nhân gây nên hiện tượng tắc ống dẫn tinh ở nam giới. Trong đó có các nguyên nhân chủ yếu sau:

• Mắc bệnh viêm nhiễm hệ sinh dục: Nam giới bị mắc một số bệnh viêm nhiễm ở cơ quan sinh dục như: viêm tinh hoàn, viêm mào tinh hoàn, viêm niệu đạo, viêm tuyến tiền liệt … Đây là các cơ quan có sự liên hệ mật thiết với nhau. 
• Khối u: Các khối u tại các cơ quan sinh dục của nam giới như ung thư tinh hoàn, nang túi tinh,… gây trở ngại sự lưu thông của tinh trùng khiến ống dẫn tinh bị tắc nghẽn.
• Dị tật bẩm sinh: Nam giới mắc phải một số dị tật bẩm sinh làm ảnh hưởng tới sự phát triển và xuất tinh bình thường của tinh trùng. Các yếu tố bẩm sinh như thiếu hụt toàn bộ hay một đoạn ống dẫn tinh, mào tinh hoàn không có thân và đuôi hay không có sự liên kết giữa ống dẫn tinh với mào tinh hoàn, … 
• Tổn thương do phẫu thuật: Nam giới trải qua một phẫu thuật nào đó ở hệ sinh dục làm ống dẫn tinh bị tổn thương và tắc nghẽn. Tắc nghẽn ống dẫn tinh xảy ra có thể là hậu quả của việc thắt ống dẫn tinh nhằm triệt sản hoặc trong phẫu thuật điều trị thoát vị bẹn, giãn mạch thừng tinh…
• Biến chứng từ việc lây nhiễm một số bệnh xã hội lây truyền qua đường tình dục như bệnh lậu, giang mai, sùi mào gà … cũng có thể gây nên tắc nghẽn ống dẫn tinh.
• Chấn thương: tắc ống dẫn tinh có thể xảy ra khi nam giới gặp một chấn thương nào đó vùng hạ bộ hay vùng thắt lưng, nơi tập trung cơ quan sinh sản.

Triệu chứng tắc ống dẫn tinh

Ống dẫn tinh bị tắc thường có những biểu hiện dưới đây có thể giúp nam giới nhận biết sớm bệnh lý để có phương pháp điều trị kịp thời, hiệu quả:

• Bệnh nhân bị tắc ống dẫn tinh thì biểu hiện lâm sàng ban đầu là nhìn và sờ thấy tinh hoàn bé đi, kích thước sẽ nhỏ hơn bình thường.
• Nam giới xuất hiện cảm giác căng tức bất thường, rất khó chịu mỗi khi sờ nắn tại vị trí ống dẫn tinh hoặc mào tinh hoàn.
• Không có thai dù vẫn quan hệ tình dục đều đặn và không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào.
• Số lượng tinh trùng rất ít hoặc thậm chí không có khi xét nghiệm tinh dịch đồ.
• Kiểm tra nồng độ hormone FSH sẽ thấy hơi cao. FSH có nhiệm vụ kích thích ống sinh tinh và kết hợp với LH, một hormone kích thích tế bào kẽ tăng tiết hormone testosterone để kích thích sản sinh tinh trùng. Và thúc đẩy quá trình sản xuất các protein gắn với androgen.

Những nam giới có nguy cơ cao bị tắc ống dẫn tinh

Theo ThS.BS Nguyên, đối tượng bị tắc ống dẫn tinh là hầu hết các nam giới. Tuy vậy, có một số nam giới có nguy cơ bị tắc ống dẫn tinh cao là:

• Nam giới có những bệnh lý bẩm sinh liên quan đến sự lưu thông bình thường của tinh trùng.
• Nam giới có đời sống tình dục không an toàn, lành mạnh
• Nam giới không vệ sinh sạch sẽ hoặc không biết vệ sinh đúng cách dương vật, bao quy đầu và vùng niệu đạo dẫn đến viêm nhiễm ống dẫn tinh.

Các phương pháp chẩn đoán

Đo thể tích tinh hoàn bằng dụng cụ chuyên dụng (thước Praeder)

Vì các ống sinh tinh và tế bào nguyên bào chiếm khoảng 85% thể tích tinh hoàn nên khi các tế bào này suy giảm về số lượng sẽ thấy rõ rệt sự sụt giảm đáng kể thể tích tinh hoàn. Do đó, biểu hiện lâm sàng đầu tiên của tắc ống dẫn tinh là kích thước tinh hoàn nhỏ đi. 

Xét nghiệm nội tiết sinh dục

Đo nồng độ và định lượng hormone nội tiết tố sinh dục nam như testosterone, LH, FSH thông qua xét nghiệm máu. Kết quả xét nghiệm giúp bác sĩ chuyên khoa phân biệt trường hợp vô sinh hiếm muộn do tinh hoàn không sinh tinh hay do tắc ống dẫn tinh. 

Nếu nồng độ FSH tăng cao nghĩa là tinh hoàn không sinh tinh hay giảm sinh tinh.  Những trường hợp vô sinh do tắc ống dẫn tinh, vẫn có tinh trùng bình thường thì nồng độ hormone ở mức bình thường. Tuy nhiên, một số ít trường hợp tinh hoàn không sinh tinh nhưng nồng độ FSH vẫn bình thường, do đó cần làm thêm các xét nghiệm chẩn đoán khác.

Siêu âm

Kết quả siêu âm sẽ giúp bác sĩ phát hiện có căn nguyên do những bệnh lý như u tinh hoàn, nang mào tinh… Để chẩn đoán sâu và chính xác hơn, có thể bác sĩ sẽ chỉ định tiến hành siêu âm qua trực tràng để quan sát chi tiết hình ảnh các cơ quan như: tuyến tiền liệt, túi tinh, ống phóng tinh,… Qua đó, bác sĩ sẽ xác định chính xác nguyên nhân gây tắc nghẽn ống dẫn tinh là các khối u hay do thiếu hụt toàn bộ hay 1 đoạn ống dẫn tinh bẩm sinh.

Sinh thiết tinh hoàn

Có những trường hợp, bác sĩ sẽ tiến hành lấy tế bào mô tinh hoàn để thực hiện sinh thiết kiểm tra. Phương pháp chẩn đoán này giúp phân biệt vô sinh do tắc nghẽn ống dẫn tinh hoặc do rối loạn sản xuất tinh trùng ở tinh hoàn.

Phân tích di truyền

Phương pháp chẩn đoán phân tích di truyền giúp bác sĩ kiểm tra yếu tố di truyền gây thiếu hụt toàn bộ ống dẫn tinh hai bên bẩm sinh ở nam giới. 

Tắc ống dẫn tinh có chữa được không?

Tắc ống dẫn tinh có con được không? Việc này còn phải phụ thuộc vào mức độ cũng như phương pháp điều trị. Do đó, khi bị tắc ống dẫn tinh, nam giới cần đến các cơ sở y tế chuyên khoa uy tín thăm khám, căn cứ vào kết quả, bác sĩ sẽ đưa ra câu trả lời chính xác.

Bên cạnh đó, thông qua việc thăm khám, các bác sĩ sẽ dựa vào tình trạng, nguyên nhân, nguyện vọng sinh con của mỗi trường hợp để chỉ định phương pháp điều trị hợp lý nhất. Cụ thể:

• Nếu nguyên nhân gây tắc ống dẫn tinh xuất phát do viêm nhiễm và ở mức độ nhẹ thì chỉ cần điều trị nội khoa bằng thuốc theo phác đồ bác sĩ chỉ định dựa trên thể trạng của mỗi người. 
• Trong điều trị tắc ống dẫn tinh, bác sĩ có thể sẽ chỉ định phẫu thuật nhằm “thông thương” đường dẫn tinh, giúp tinh trùng lưu thông di chuyển dễ dàng để nam giới có thể tăng khả năng sinh sản tự nhiên và giảm thiểu những biến chứng do tắc nghẽn ống dẫn tinh gây nên. 

Theo đó, phương pháp phẫu thuật tắc ống dẫn tinh sẽ được bác sĩ chỉ định trong trường hợp sau: 

• Trường hợp bị tắc ống dẫn tinh nặng không thể phục hồi sẽ phải can thiệp phẫu thuật cắt bỏ đoạn tắc.
• Nếu nguyên nhân gây tắc ống dẫn tinh là do mào tinh hoàn bị tổn thương, các bác sĩ sẽ chỉ định kết hợp phương pháp mổ tắc ống dẫn tinh và dùng thuốc kháng sinh kháng viêm nhằm đạt hiệu quả điều trị tốt nhất.
• Nam giới bị tắc ống dẫn tinh dẫn đến vô sinh do không có tinh trùng hoặc số lượng tinh trùng quá ít để thụ tinh nhưng mong muốn con thì các bác sĩ sẽ tiến hành lấy tinh trùng từ mào tinh hoàn bằng can thiệp vi phẫu. Nếu cách thức này không thành công sẽ lấy tinh trùng từ tinh hoàn để thực hiện bơm tinh trùng, giúp nam giới đạt được mong muốn làm cha. 

Phương pháp điều trị vô sinh nam do tắc ống dẫn tinh

Nếu trước kia các nam giới bị tắc ống dẫn tinh dẫn đến vô sinh gần như không có khả năng làm cha thì ngày này, với kĩ thuật y học tiên tiến hiện đại đã có thể biến ước mơ là cha thành hiện thực. Theo đó, tùy vào vị trí và nguyên nhân gây tắc, các bác sĩ sẽ có những phương pháp riêng như:

• Ống dẫn tinh bị tắc ở tại tinh hoàn: Đối với trường hợp này, nam giới nếu muốn có con, biện pháp duy nhất là thụ tinh trong ống nghiệm. Nguyên nhân là do không thể thực hiện thủ thuật để nối thông đường dẫn tinh tại vị trí này.
• Ống dẫn tinh bị tắc tại mào tinh: Nếu như nam giới bị tắc ống dẫn tinh tại phần mào tinh hoàn, bác sĩ chuyên khoa sẽ thực hiện vi phẫu thuật hoặc hút tinh trùng từ mào tinh hoàn thông qua da.

Đây là một trong những biện pháp được áp dụng cho những nam giới bị tắc đường dẫn tinh nhưng không thể thực hiện thủ thuật.

• Tắc ở đoạn ống dẫn tinh nằm trong bìu: Với trường hợp này, các bác sĩ sẽ nối ống dẫn tinh bằng phương pháp vi phẫu thuật.
• Tắc ống dẫn tinh trong bụng: Trường hợp này không thể thực hiện phẫu thuật, nếu muốn có con nam giới sẽ phải áp dụng phương pháp thụ tinh ống nghệm thông qua việc lấy tinh trùng trực tiếp từ tinh hoàn hoặc mào tinh hoàn.
• Tắc ở ống phóng tính: Bác sĩ sẽ điều trị bằng phương pháp cắt đốt nội soi ống phóng tinh. Tuy nhiên, khi áp dụng phương pháp này, nam giới sẽ phải đối mặt với các biến chứng bị xuất tinh ngược, tiểu không kiểm soát, bị rối loạn cương dương,…

Biện pháp phòng ngừa tắc ống dẫn tinh

• Khi phát hiện bản thân có các dị tật bẩm sinh ở cơ quan sinh dục cần thăm khám để được can thiệp kịp thời và có biện pháp xử lý sớm để tránh bị tắc ống dẫn tinh.
• Điều trị dứt điểm càng sớm càng tốt các khối u ở mào tinh hoàn và tuyến tiền liệt.
• Quan hệ tình dục an toàn lành mạnh nhằm phòng tránh các bệnh xã hội hay các viêm nhiễm lây qua đường tình dục.
• Lựa chọn các cơ sở y tế chất lượng, uy tín khi thăm khám cũng như điều trị các vấn đề sức khỏe của bản thân, tránh gặp phải những tổn thương không đáng có trong quá trình điều trị gây nên nhiều biến chứng như tắc ống dẫn tinh.
• Duy trì cân nặng hợp lý
• Uống đủ nước và ăn nhiều loại thực phẩm lành mạnh
• Tập thể dục thường xuyên
• Không hút thuốc hoặc sử dụng các sản phẩm thuốc lá,
• Hạn chế rượu bia
• Phòng tránh tối đa chấn thương trong cuộc sống thường ngày. Mang thiết bị bảo hộ nếu tham gia các môn thể thao mạo hiểm hay các hoạt động có nguy cơ va chạm vùng hạ bộ.
• Luôn tìm hiểu và kiểm tra sức khỏe của cơ quan sinh dục để kịp thời nắm bắt và phát hiện các biểu hiện bất thường. Thời điểm lý tưởng cho việc kiểm tra là sau khi tắm. Bởi nước sẽ khiến phần da bìu trở nên mềm mại hơn. Qua đó, các dấu hiệu khác thường cũng thể hiện rõ ràng, dễ dàng cảm nhận khi chạm bằng tay.
• Duy trì lịch khám nam khoa định kỳ kiểm soát và phát hiện sớm các bất thường về sức khỏe, giúp việc điều trị được kịp thời và có hiệu quả cao.

Hy vọng với những thông tin mà chúng tôi vừa cung cấp ở trên đã giúp các bạn hiểu rõ hơn về bệnh lý tắc ống dẫn tinh ở nam giới, mong rằng sẽ hữu ích với các bạn trong việc chăm sóc, bảo vệ sức khỏe cho mình.

Nếu bạn đang gặp các vấn đề về sức khỏe, chưa thể thăm khám trực tiếp bác sĩ chuyên khoa ngay hoặc chưa biết đến đâu để thăm khám và điều trị. Các bạn hãy nhanh tay click vào khung chat phía dưới, đội ngũ bác sĩ sẽ sớm tư vấn cho bạn.