Xoa bóp bấm huyệt Y học cổ truyền – Bí quyết phục hồi thể trạng không dùng thuốc

Xoa bóp bấm huyệt y học cổ truyền là một trong những phương pháp trị liệu tự nhiên an toàn và hiệu quả, phù hợp với những bệnh nhân mong muốn chữa bệnh từ gốc. Dựa trên hệ thống huyệt vị – kinh lạc và nguyên lý hoạt động của tạng phủ, phương pháp này không chỉ giúp thư giãn, giảm đau mà còn hỗ trợ điều hoà khí huyết và tăng cường sức đề kháng.

Xoa bóp bấm huyệt y học cổ truyền là gì?

Xoa bóp bấm huyệt y học cổ truyền là phương pháp dùng tay hoặc một số dụng cụ chuyên dụng tác động lên các huyệt đạo, dây chằng, mô da hay gân khớp nhằm thông kinh lạc, điều hoà khí huyết và chức năng tạng phủ, từ đó giúp cải thiện sức khoẻ và phòng ngừa bệnh tật hiệu quả. 

Kỹ thuật xoa bóp bấm huyệt bao gồm 2 kỹ thuật chính:

• Xoa bóp: Là kỹ thuật sử dụng tay để xoa, day, miết, ẩn, vỗ, lăn,… tác động cơ học lên da, cơ, gân, khớp nhằm mục đích thư giãn, giảm đau, tăng cường khí huyết lưu thông và cải thiện chức năng cơ quan.
• Bấm huyệt: Là kỹ thuật dùng ngón tay (thường là ngón cái và ngón giữa) tác động một lực phù hợp lên các huyệt vị trên đường kinh lạc để khai thông kinh mạch bị tắc nghẽn, điều hòa khí huyết, nhờ đó hỗ trợ điều trị bệnh.

Trong đông y và y học cổ truyền, xoa bóp và bấm huyệt thường được áp dụng đồng thời,có ý nghĩa bổ trợ lẫn nhau nhằm nâng cao hiệu quả điều trị, thúc đẩy lưu thông khí huyết và điều hòa chức năng tạng phủ.

Xoa bóp bấm huyệt y học cổ truyền có tác dụng gì?

Bên cạnh châm cứu y học cổ truyền thì xoa bóp bấm huyệt cũng mang lại nhiều lợi ích vượt trội trong khám và hỗ trợ điều trị bệnh như:

Làm đẹp da, trẻ hóa gương mặt

• Giúp máu huyết lưu thông tốt, tăng cường cung cấp dinh dưỡng cho da, nhờ đó làn da trở nên săn chắc, hồng hào, tươi sáng hơn. 
• Áp dụng kỹ thuật này thường xuyên sẽ giúp nâng cơ mặt, giảm nếp nhăn và chống lão hoá tự nhiên.

Phục hồi chức năng xương khớp

• Điều trị đau vai gáy bằng y học cổ truyền được ưa chuộng từ xa xưa nhờ khả năng khắc phục hiệu quả tình trạng đau mỏi vai gáy, đau lưng, thoái hoá khớp,…
• Tác động cơ học từ xoa bóp đến bấm huyệt kích thích da, cơ, hệ thần kinh và mạch máu, giúp giãn cơ, làm mềm khối cơ cơ cứng, xử lý chèn ép thần kinh và cải thiện tính linh hoạt của khớp. 

An thần, hỗ trợ giấc ngủ

Bấm huyệt giúp kích thích hệ thần kinh trung ương, giải tỏa căng thẳng, mang lại cảm giác thoải mái, thư thái, tăng khả năng tập trung và cải thiện chất lượng giấc ngủ hiệu quả. 

Điều hòa chức năng tiêu hóa
Tác động lên vùng bụng, giúp kích thích nhu động ruột, điều hoà hoạt động dạ dày và ruột, cải thiện tình trạng đầy bụng, khó tiêu, táo bón.

Nâng cao thể trạng, phòng ngừa bệnh hiệu quả

• Xoa bóp bấm huyệt y học cổ truyền giúp điều hoà khí huyết, khai thông kinh lạc, tăng cường lưu thông máu và năng lượng trong cơ thể. 
• Ngoài ra còn giúp tăng cường sức đề kháng, nâng cao hệ miễn dịch, phòng ngừa bệnh tật và giúp người bệnh phục hồi nhanh sau khi ốm. 

Quy trình xoa bóp bấm huyệt y học cổ truyền

Quy trình xoa bóp bấm huyệt y học cổ truyền bao gồm những bước sau:

Chẩn đoán 

Để xác định chính xác vấn đề người bệnh đang gặp phải, bác sĩ y học cổ truyền sẽ áp dụng Tứ chẩn gồm vọng văn – vấn – thiết 

Vọng chẩn – nhìn

• Bác sĩ sẽ quan sát toàn thân (gồm sắc mặt, thần sắc, dáng đi,…) và từng bộ phận cơ thể ( mắt, môi, da, móng tay,…) để đánh giá tổng quan về tình trạng khí huyết, tạng phủ.
•  Đặc biệt, vọng thiệt (quan sát lưỡi) được áp dụng nhiều để đánh giá tình trạng hạn – nhiệt, hư – thực,….

Văn chẩn – Nghe, ngửi 

• Lắng nghe tiếng nói, hơi thở, tiếng nấc, tiếng ho,… để xem xét tình trạng tỳ vị, khí thế,…
• Ngửi mùi cơ thể, hơi thở, dịch tiết, nước tiểu, phân,… để đánh giá trạng thái tích trệ, thấp nhiệt và phán đoán có độc tố trong cơ thể hay không.

Vấn chẩn – Hỏi 

• Hỏi thông tin cá nhân và khai thác triệu chứng lâm sàng như cảm giác đau đớn, mệt mỏi, sốt, ớn lạnh, ra mồ hôi, đại tiểu tiện, thậm chí là một số thói quen ăn uống, kinh nguyệt, chất lượng giấc ngủ, cảm xúc,…
• Hỏi thời gian khởi phát, diễn biến bệnh, tiền sử bệnh lý bản thân, gia đình và một số yếu tố liên quan.

Thiết chẩn – Sờ, bắt mạch

• Sờ da, vùng bụng, khớp để đánh giá tình trạng bên trong
• Bắt mạch tức là dùng tay cảm nhận dao động mạch đập ở cổ tay, nhằm đánh giá tình trạng khí huyết, lục phủ ngũ tạng và tính trạng hàn nhiệt, hư thực trong cơ thể

Tiến hành xoa bóp, bấm huyệt

Xoa bóp bấm huyệt y học cổ truyền bao gồm nhiều kỹ thuật khác nhau:

• Xoa: Sử dụng đầu ngón tay hoặc gan bàn tay xoa nhẹ nhàng theo vòng tròn hoặc chiều dài tại vị trí bụng, vùng đau hoặc các nhóm cơ lớn. 
• Vuốt: Dùng gốc bàn tay kết hợp với dầu hoặc bột tan miết đều, nhẹ nhàng trên bề mặt da để giãn mạch, thư giãn cơ và làm mềm mô.
• Day: Sử dụng ngón cái, gốc bàn tay hoặc mô ngón út ấn nhẹ và xoay tròn tại chỗ với lực vừa đủ sẽ giúp làm mềm cơ, cải thiện tình trạng co cứng và hỗ trợ giảm đau hiệu quả.
• Miết: Dùng các đầu ngón tay miết mạnh vào da theo chiều thẳng sao cho da người bệnh bị kéo căng. Thao tác này giúp lưu thông khí huyết và giãn mô mềm tại vùng da chi dưới hoăc da dọc sống lưng.
• Phân: Dùng hai ngón tay kéo tách một điểm ra hai bên giúp giải tỏa ứ trệ khí huyết.
• Hợp: Thao tác này ngược với phân, tức là đưa hai đầu ngón tay từ hai bên vào một điểm, giúp đánh tan tụ khí huyết trên da. 
• Véo: Sử dụng ngón cái  và ngón trỏ kẹp và kéo da lên, có tác dụng kích thích dây thần kinh dưới da, hỗ trợ giảm đau và giải toả khí ứ trệ. 
• Bóp: Dùng nhiều ngón tay bóp cơ, gân. Để tăng hiệu quả thư giãn cơ và hỗ trợ điều trị đau mỏi tứ chi, vai gáy, cần thực hiện với lực tăng dần.

• Đấm: Lấy mô ngón út hoặc bàn tay nắm hờ để tác động nhẹ vào vùng đau. Kỹ thuật này giúp kích hoạt lưu thông năng lượng và tăng cường khai thông khí huyết.
• Chặt: Duỗi thẳng bàn tay, sử dụng mặt cạnh chặt nhịp nhàng vào vùng cần điều trị.
• Vỗ: Khum bàn tay, sau đó vỗ nhẹ đến vị trí đau từ nhẹ và nâng dần lực tác động.
• Rung lắc: Nắm khớp cổ tay người bệnh, lắc đều sao cho từ tay đến vai rung đều như sóng. Kỹ thuật này giúp giãn khớp, giảm cứng khớp và hỗ trợ phục hồi sau vận động. 
• Bấm huyệt: Dùng đầu ngón cái hoặc ngón giữa nhấn vào huyệt vị đã xác định với lực tăng dần, giữ trong 1 – 2 phút. 
• Điểm huyệt: Dùng ngón cái hoặc khớp giữa ngón trỏ tác động thẳng góc, chính xác vào huyệt để tạo phản ứng thần kinh mạnh. 
• Vận động khớp:Giữ 1 tay cố định, 1 tay vận động khớp theo phạm vi hoạt động (đảm bảo an toàn) nhằm tăng độ linh hoạt và giảm co cứng khớp.

Lưu ý khi xoa bóp bấm huyệt y học cổ truyền

• Chọn người thực hiện có kiến thức chuyên môn và kinh nghiệm thực tế về bấm huyệt, xoa bóp, massage y học cổ truyền. 
• Đánh giá kỹ thể trạng sức khoẻ trước khi trị liệu bởi không phải ai cũng phù hợp với xoa bóp bấm huyệt.
• Người cao tuổi, phụ nữ có thai, người mắc bệnh mạn tính như bệnh tim mạch, huyết áp, tiểu đường… cần thận trọng lưu ý khi áp dụng phương pháp này.
• Xoa bóp bấm huyệt y học cổ truyền chống chỉ định với người bị gãy xương, bong gân cấp tính, viêm khớp cấp có sưng nóng đỏ đau.
• Tránh xoa bóp bấm huyệt khi bệnh nhân sốt cao, xuất huyết chưa rõ nguyên nhân, mắc bệnh da liễu lây nhiễm, viêm loét da vùng điều trị.
• Không áp dụng với người bệnh mắc bệnh da liễu lây nhiễm, bệnh nhân bị sốt cao, xuất huyết không rõ nguyên nhân,…
• Theo dõi phản ứng người bệnh trong và sau khi xoa bóp bấm huyệt, cần thận trọng với biểu hiện chóng mặt, vã mồ hôi, mạch đập nhanh, tụt huyết áp…
• Tránh vận động mạnh hay tắm nước lạnh ngay sau khi trị liệu

Bài viết đã cung cấp thông tin tổng quan về chủ đề xoa bóp bấm huyệt y học cổ truyền. Hy vọng rằng thông qua bài chia sẻ trên, bạn đọc sẽ hiểu rõ hơn về tác dụng và kỹ thuật thực hiện, từ đó an tâm hơn khi lựa chọn và áp dụng điều trị.