Tác hại của cây thuốc dòi: Tìm hiểu kỹ trước khi sử dụng

Trong kho tàng thảo dược dân gian, cây thuốc dòi được xem là một trong những vị thuốc quý, thường được truyền tai nhau về công dụng chữa ho, giải độc, làm mát cơ thể, trị mụn nhọt… Tuy nhiên, cũng giống như bất kỳ loại thảo mộc nào khác, cây thuốc dòi chỉ thực sự phát huy hiệu quả nếu được dùng đúng cách, đúng liều lượng và đúng người. Nếu lạm dụng hoặc dùng sai, tác hại của cây thuốc dòi có thể gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe.

Cây thuốc dòi là gì? Phân biệt cây thuốc dòi xanh, cây thuốc dòi tím và cây thuốc dòi tía

Cây thuốc dòi có tên khoa học là Pouzolzia zeylanica, là loại cây thuốc nam thuộc họ Tầm ma, loại cây này thường mọc hoang ở những khu vực ẩm ướt, ven suối hoặc ruộng.

Cây thuốc dòi có chiều cao dao động khoảng từ 30 – 60cm, thân mọc sà sát mặt đất, có lông tơ bao phủ, hoa nhỏ mọc tại kẽ lá, kết trái hình trứng.

Tùy vào vùng miền, mà cây thuốc dòi còn được gọi bằng nhiều cái tên khác như: thuốc giòi, bọ mắm, đại kích biển…

Hiện nay, người ta phân biệt cây thuốc dòi  ra làm nhiều loại, mỗi loại lại có hình thái và đặc tính dược liệu khác nhau, nhưng đều có những công dụng đáng chú ý trong điều trị bệnh như:

• Cây thuốc dòi xanh: lá màu xanh lục nhạt, vị ngọt mát, thường dùng để nấu nước mát, thanh nhiệt.
• Cây thuốc dòi tím: lá và thân đởm tím, có dựng chất hô trợ tiêu viêm, giãn phế nàn.
• Cây thuốc dòi tía: thường có sự kết hợp đặc điểm của hai loại trên, ít được sử dụng hơn.

Cây thuốc dòi trị bệnh gì? – Khám phá những công dụng nổi bật

Công dụng của cây thuốc dòi rất đa dạng, chủ yếu nhờ tính mát, vị ngọt và khả năng tiêu viêm, thanh nhiệt, giải độc. Dưới đây là một số tác dụng phổ biến của cây thuốc dòi được y học cổ truyền ghi nhận:

Thanh nhiệt, giải độc, nấu nước mát

Nhiều người thường nấu nước mát từ cây thuốc dòi để giải độc, thanh nhiệt trong những ngày nắng nóng hoặc khi bị nổi mụn, nhiệt miệng. Loại nước này có thể kết hợp với râu ngô, mã đề, hoa cúc để tăng hiệu quả giải độc, mát gan.

Cách thực hiện:

• Lấy 10–20g cây khô hoặc tươi, rửa sạch
• Nấu nước uống hàng ngày hoặc kết hợp với râu ngô, hoa cúc, mã đề…

Hỗ trợ điều trị các bệnh về hô hấp: Ho, viêm học, viêm phế quản

Cây thuốc dòi trị bệnh gì? Cả lá, thân và hoa cây thuốc dòi đều được dùng để chữa ho, viêm họng, viêm phế quản. Bài thuốc từ cây thuốc dòi giã nhuyễn với muối hoặc sắc lấy nước uống thường xuyên có thể giúp giảm viêm, tiêu đờm, giảm ho ở cả trẻ nhỏ và người lớn.

Cây thuốc dòi trị dạ dày, viêm loét do HP

Ít ai biết rằng, một trong những công dụng cây thuốc dòi đáng chú ý là hỗ trợ điều trị viêm loét dạ dày, nhất là những trường hợp do vi khuẩn HP gây ra. Người dân thường sắc nước từ cây khô để uống trong thời gian dài giúp làm dịu lớp niêm mạc, kháng khuẩn và hạn chế tái phát.

Cách dùng: Dùng 20g cây khô, sắc với nước, chia làm 2 lần uống trong ngày.

Giãm mụn nhọt, mụn viêm, bầm tím, viêm sưng vú

Dân gian hay dùng cây thuốc dòi tươi giã nhát rồi đắp lên chỗ sưng tấy, bầm tím, mụn nhọt. Tác dụng kháng viêm giúc vùng da nhanh chóng hồi phục, giảm đau nhức.

Chữa viêm mũi, viêm tiết niệu, đau răng

Ngoài các công dụng kể trê, cây thuốc dòi còn được ứng dụng trong điều trị các bệnh lý khác như:

• Viêm xoang, viêm mũi dị ứng
• Viêm đường tiết niệu cấp/mãn tính
• Rong kinh, tắc tia sữa ở phụ nữ sau sinh

Đặc biệt, nhờ chứa hoạt chất isoflavone – chất chống oxy hóa tự nhiên, cây thuốc dòi còn được nghiên cứu trong việc hỗ trợ điều trị lao phổi, ho kéo dài.

Tác hại của cây thuốc dòi – Dược liệu không dành cho tất cả mọi người

Mặc dù cây thuốc dòi có nhiều công dụng, song không nên vì vậy mà lạm dụng. Nếu không hiểu rõ tác hại của cây thuốc dòi, bạn rất dễ rơi vào tình trạng “lợi bất cập hại”. Dưới đây là những điều bạn nên lưu ý trước khi sử dụng loại cây này:

Gây lạnh bụng, tiêu chảy

Vì cây thuốc dòi có tính mát, nên người có tỳ vị hư hàn, hay lạnh bụng, tiêu hóa kém không nên sử dụng. Dùng không đúng cách có thể gây tiêu chảy, đau bụng, mệt mỏi.

Mất cân bằng điện giải

Việc uống quá nhiều nước cây thuốc dòi nấu mát có thể khiến cơ thể bài tiết quá mức, dẫn đến mất khoáng chất và điện giải. Điều này có thể gây yếu cơ, mỏi mệt, ảnh hưởng chức năng gan thận nếu kéo dài.

Tác hại của cây thuốc dòi gây kích ứng da, dị ứng

Dù là cây thuốc dòi tím, xanh hay tía thì đều có nguy cơ gây kích ứng với những người có cơ địa mẫn cảm. Một số biểu hiện có thể gặp như: nổi mẩn, ngứa da, buồn nôn, nôn mửa hoặc thậm chí là sốc phản vệ.

Ảnh hưởng thai nhi

Phụ nữ mang thai không nên dùng loại cây này do nguy cơ co bóp tử cung, dễ dẫn đến sảy thai.

Tương tác thuốc Tây

Tác hại của cây thuốc dòi có thể tăng cao nếu đang dùng thuốc huyết áp, tiểu đường, ho lao, kháng sinh… Cây có thể ảnh hưởng đến tác dụng của thuốc hoặc tăng nguy cơ tác dụng phụ.

Lưu ý khi sử dụng cây thuốc dòi

Dù cây thuốc dòi được xem là một loại dược liệu lành tính với nhiều công dụng quý như thanh nhiệt, trị ho, viêm họng, viêm dạ dày,… nhưng nếu sử dụng không đúng cách, bạn có thể phải đối mặt với những tác dụng phụ ngoài ý muốn. Dưới đây là những lưu ý cần nắm rõ trước khi sử dụng để khai thác tối đa công dụng cây thuốc dòi mà vẫn giữ an toàn tuyệt đối cho sức khỏe.

Cơ địa mỗi người – Hiệu quả khác biệt, rủi ro khác nhau

Không phải ai dùng cây thuốc dòi cũng cho hiệu quả như nhau. Có người hợp thì tác dụng nhanh chóng, có người lại bị dị ứng, mẩn ngứa hoặc tiêu chảy. Vì vậy, đừng tự ý dùng bừa mà hãy tham khảo ý kiến thầy thuốc Đông y để được hướng dẫn liều lượng phù hợp và cách kết hợp dược liệu an toàn.

Rửa sạch – Bước nhỏ nhưng bắt buộc

Cây thuốc dòi thường mọc hoang nên bụi đất, vi khuẩn, tạp chất là điều không thể tránh khỏi. Trước khi sắc uống hay đắp ngoài da, hãy rửa thật sạch bằng nước muối loãng để tránh nhiễm khuẩn hoặc gây kích ứng ngoài da.

Cẩn trọng với người mắc bệnh mãn tính

Nếu bạn đang dùng thuốc điều trị huyết áp thấp, tiểu đường, bệnh thận, hãy hỏi bác sĩ trước khi dùng cây thuốc dòi, bởi thảo dược này có thể tương tác với thuốc Tây, làm thay đổi hiệu quả điều trị hoặc gây ra các tác dụng phụ nguy hiểm.

Phụ nữ mang thai tuyệt đối không nên dùng

Cây thuốc dòi có tính điều kinh, có thể gây kích thích tử cung, tăng nguy cơ sảy thai. Do đó, phụ nữ mang thai tuyệt đối tránh dùng dưới mọi hình thức, dù là uống, xông hay đắp ngoài.

Cảnh giác với dị ứng – Nhẹ thì mẩn đỏ, nặng có thể buồn nôn, ngộ độc

Dù là cây lành tính, nhưng cây thuốc dòi vẫn có thể gây dị ứng với những người có cơ địa nhạy cảm. Biểu hiện thường gặp là: nổi mẩn, ngứa, buồn nôn, nôn mửa… Nếu có bất kỳ triệu chứng bất thường nào sau khi dùng, hãy ngừng ngay và đến cơ sở y tế gần nhất.

Không dùng cây thuốc dòi nấu nước mát trên 7 ngày

Việc lạm dụng cây thuốc dòi để nấu nước mát uống hàng ngày có thể khiến cơ thể mất nước, mất điện giải, dẫn đến mệt mỏi, hoa mắt, uể oải. Đây là một trong những tác hại của cây thuốc dòi ít người để ý nhưng cực kỳ đáng cảnh báo.

Người có cơ địa lạnh, hệ tiêu hóa yếu – nên tránh xa

Vì cây có tính mát, nên những người dễ bị lạnh bụng, tiêu chảy, tiêu hóa kém nên tránh sử dụng. Nếu cố tình dùng, không những bệnh không khỏi mà còn khiến tình trạng tiêu hóa tệ hơn.

Lời kết

Cây thuốc dòi có tác dụng gì? Rất nhiều! Nhưng những tác hại của cây thuốc dòi cũng không kém. Vậy nên không được tự ý sử dụng khi chưa tham khảo ý kiến của bác sĩ y học cổ truyền, nhất là những người đang có bệnh nên, hoặc đang điều trị bệnh bằng thuốc Tây y.

Hi vọng với nội dung thông tin bài viết vừa chia sẻ, các bạn đã hiểu rõ hơn về công dụng và tác hại của cây thuốc dòi. Từ đó biết sử dụng đúng cách, đảm bảo an toàn cho sức khỏe. Nếu còn bất cứ vấn đề nào liên quan đến sức khỏe sinh sản cần giải đáp, các bạn hãy liên hệ ngay với bác sĩ chuyên khoa. Mọi thông tin được bảo mật tuyệt đối.