Cây thuốc trinh nữ hoàng cung là gì? Công dụng, cách dùng & lưu ý khi sử dụng

Trinh nữ hoàng cung là một loại thảo dược quý hiếm, từng được sử dụng trong hoàng cung xưa để điều trị các bệnh phụ khoa cho cung tần, mỹ nữ. Ngày nay, cây thuốc trinh nữ hoàng cung đã và đang được ứng dụng rộng rãi trong hỗ trợ điều trị các bệnh lý nguy hiểm. Vậy cây thuốc trinh nữ hoàng cung là gì. Công dụng ra sao? Hãy theo dõi nội dung bài viết đưới đây để hiểu rõ hơn về cây thuốc quý này nhé!

Cây thuốc trinh nữ hoàng cung là gì?

Trinh nữ hoàng cung có tên khoa học là Crinum latifolium L., thuộc họ Amaryllidaceae. Loại cây này còn được gọi bằng nhiều tên khác như: náng lá rộng, tỏi lơi lá rộng, vạn châu lan, thập bát học sỹ, hay tỏi Thái Lan.

Cây có nguồn gốc từ Ấn Độ, sau đó được du nhập và trồng nhiều tại các quốc gia Đông Nam Á như Thái Lan, Lào, Malaysia, Việt Nam, và khu vực phía Nam Trung Quốc.

Đặc điểm của cây thuốc trinh nữ hoàng cung

Trinh nữ hoàng cung là cây thân thảo, thân hành to như củ hành tây, đường kính khoảng 10–15 cm. Lá cây mọc từ gốc, dài 80–100 cm, rộng 5–8 cm, mép lá lượn sóng, gân lá song song, mặt trên lõm thành rãnh, mặt dưới có sống lá nổi rõ. Phần bẹ lá gần gốc thường có màu đỏ tím.

Hoa mọc thành cụm từ 6–18 bông, cánh màu trắng có điểm tím đỏ, mọc trên cán dài 30–60 cm. Từ thân hành có thể mọc ra nhiều củ con, dễ dàng nhân giống.

Dược tính của trinh nữ hoàng cung

Cây trinh nữ hoàng cung được đánh giá cao về dược tính, chứa nhiều hoạt chất sinh học có lợi cho sức khỏe, đặc biệt là trong hỗ trợ điều trị các bệnh liên quan đến khối u.

Một số hoạt chất quan trọng gồm:

• Alkaloid và cao methanol: Có khả năng ức chế sự phân bào, làm chậm quá trình phát triển của khối u. Đây là cơ chế quan trọng giúp hỗ trợ điều trị u xơ tử cung, u nang buồng trứng, thậm chí hỗ trợ phòng ngừa ung thư.
• Lycorin: Hoạt chất có khả năng ức chế quá trình tổng hợp ADN và protein, góp phần tiêu diệt tế bào ung thư và hỗ trợ ngăn ngừa virus gây bệnh, trong đó có cả virus bại liệt.
• Bên cạnh đó, trinh nữ hoàng cung còn chứa hơn 11 loại axit amin, axit hữu cơ và nhiều hợp chất tự nhiên khác giúp tăng cường sức đề kháng và cải thiện sức khỏe tổng thể.

Cây thuốc trinh nữ hoàng cung có tác dụng gì? Công dụng tuyệt vời trong hỗ trợ điều trị bệnh

Cây thuốc trinh nữ hoàng cung từ lâu đã được biết đến là thảo dược quý trong y học cổ truyền, nổi bật với khả năng hỗ trợ điều trị các bệnh lý liên quan đến khối u, viêm nhiễm, miễn dịch, thần kinh và nhiều bệnh mạn tính khác. Dưới đây là những công dụng chính đã được ghi nhận qua thực tiễn và nghiên cứu khoa học.

Cây thuốc trinh nữ hoàng cung giúp ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị ung thư

Trong y học cổ truyền Việt Nam và Trung Quốc, cây thuốc trinh nữ hoàng cung thường được sử dụng để ức chế sự phát triển của các khối u, đặc biệt là ung thư tiền liệt tuyến và ung thư cổ tử cung.

Hoạt chất alkaloid crinamine trong dịch chiết lá cây được chứng minh có khả năng ức chế sự tăng trưởng của tế bào ung thư cổ tử cung và u xơ tử cung.

Nghiên cứu thực nghiệm trên chuột cũng cho thấy, chiết xuất từ trinh nữ hoàng cung trồng tại Việt Nam giúp giảm kích thước và ngăn di căn của khối u.

Một số chế phẩm kết hợp từ cây như Panacrin (gồm lá trinh nữ hoàng cung, lá đu đủ, củ tam thất) đã được ứng dụng trong việc hỗ trợ điều trị ung thư.

Tăng cường miễn dịch nhờ cây thuốc trinh nữ hoàng cung

Nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng cây thuốc trinh nữ hoàng cung có khả năng kích thích sản sinh tế bào lympho T, giúp cơ thể nâng cao sức đề kháng và chống lại các tác nhân gây bệnh, bao gồm cả tế bào ung thư.

Thử nghiệm trên chuột trắng bị gây khối u cho thấy tế bào miễn dịch tăng mạnh sau khi sử dụng nước chiết từ cây. Ngoài ra, dịch chiết của cây cũng giúp điều hòa miễn dịch trong các tế bào đơn nhân máu ngoại vi.

Ngăn ngừa u xơ tuyến tiền liệt và u xơ tử cung

Thống kê cho thấy, 45–70% nam giới từ 45 tuổi trở lên tại Việt Nam mắc u xơ tuyến tiền liệt, trong khi 20% phụ nữ từ 35 tuổi có nguy cơ mắc u xơ tử cung.

Các chiết xuất từ cây trinh nữ hoàng cung với thành phần alkaloid và methanol có khả năng ức chế phân bào, làm chậm sự phát triển của các khối u này.

Đồng thời, hoạt chất Lycorin còn có khả năng ức chế tổng hợp DNA và protein, ngăn chặn sự xâm nhập của virus và tế bào bất thường.

Bảo vệ tế bào thần kinh

Một nghiên cứu thực nghiệm đã chỉ ra rằng dịch chiết cây thuốc trinh nữ hoàng cung có khả năng giảm tác động độc hại lên tế bào thần kinh.

Thí nghiệm trên chuột cho thấy loại cây này có tác dụng bảo vệ thần kinh ở mức độ trung bình, đặc biệt trong các trường hợp bị tổn thương do hóa chất như trimethyltin.

Tuy nhiên, để ứng dụng trong điều trị thần kinh ở người, vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu lâm sàng.

Tác dụng chống oxy hóa mạnh mẽ

Khả năng loại bỏ gốc oxy hóa tự do giúp cây thuốc trinh nữ hoàng cung trở thành dược liệu quý trong phòng ngừa lão hóa và nhiều bệnh mãn tính.

Trong một thử nghiệm in vitro, chỉ số ORAC (chống oxy hóa) của cây được đo lên tới 1610 ± 150 µmol TE/g, cho thấy tiềm năng cao trong bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do oxy hóa.

Hỗ trợ điều trị viêm loét dạ dày – tá tràng

Cây thuốc trinh nữ hoàng cung chứa các thành phần có khả năng:

• Giảm viêm, bảo vệ niêm mạc dạ dày – tá tràng
• Tiêu diệt vi khuẩn HP – tác nhân chính gây viêm loét
• Kích thích tăng sinh tế bào miễn dịch, giúp làm lành vết loét và ngăn ngừa xuất huyết dạ dày
• Nhờ những đặc tính trên, dược liệu này được sử dụng như một giải pháp hỗ trợ an toàn trong điều trị bệnh lý tiêu hóa.

Cây thuốc trinh nữ hoàng cung có khả năng chống viêm

Nhờ chứa các hoạt chất như alkaloid, crinamidin, lycorin, cây trinh nữ hoàng cung có thể ức chế các phản ứng viêm hiệu quả.

Dược liệu này được sử dụng để hỗ trợ điều trị viêm họng, viêm phế quản, viêm loét dạ dày – tá tràng và viêm khớp.

Nghiên cứu năm 2001 cho thấy cây có khả năng điều hòa miễn dịch và tăng sinh tế bào T – hai cơ chế quan trọng trong kiểm soát viêm.

Hỗ trợ điều trị mụn nhọt và chăm sóc da

Nhờ tính chống viêm, kháng khuẩn, chống oxy hóa, cây thuốc trinh nữ hoàng cung được ứng dụng trong điều trị mụn nhọt và chăm sóc da.

Một số sản phẩm mỹ phẩm cao cấp đã sử dụng chiết xuất từ cây để ngăn ngừa viêm da và cải thiện tình trạng mụn.

Tuy nhiên, hiệu quả có thể khác nhau tùy vào cơ địa và tình trạng da của mỗi người.

Hỗ trợ điều trị bệnh xương khớp

Dịch chiết từ lá cây thuốc trinh nữ hoàng cung chứa hàm lượng cao phenolic và lycorine, giúp giảm viêm tại các vị trí đau nhức xương khớp.

Thử nghiệm trên tế bào RAW264.7 cho thấy dịch chiết có khả năng ức chế sản xuất NO và TNF-alpha – hai chất gây viêm mạnh trong cơ thể.

Dược liệu này đang được nghiên cứu như một liệu pháp bổ trợ trong điều trị viêm khớp và đau nhức xương khớp mạn tính.

Trinh nữ hoàng cung hỗ trợ điều trị ho, viêm họng, viêm phế quản

Trinh nữ hoàng cung chứa nhiều hợp chất sinh học có lợi, nổi bật là alkaloid và lycorin, giúp ức chế sự phát triển của vi khuẩn – nguyên nhân chính gây các bệnh lý như ho, viêm họng và viêm phế quản.

Ngoài ra, hoạt chất Crinamidin trong Trinh nữ hoàng cung còn có tác dụng chống viêm, giúp làm giảm nhanh các triệu chứng như sưng, đau, sốt, hỗ trợ làm dịu các tổn thương đường hô hấp.

Trinh nữ hoàng cung có khả năng kháng virus và tiêu diệt ký sinh trùng

Một số nghiên cứu in vitro cho thấy hoạt chất phenolic trong lá Trinh nữ hoàng cung có tác dụng gây độc lên tế bào giun sán, hỗ trợ tẩy giun tự nhiên.

Đáng chú ý, hoạt chất lectin trong cây này có khả năng gắn kết với mannose – một chất quan trọng trong hoạt động trao đổi chất của virus – từ đó bất hoạt virus gây suy giảm miễn dịch, hỗ trợ nâng cao hệ miễn dịch tự nhiên của cơ thể.

Trinh nữ hoàng cung trong y học cổ truyền

Theo Y học cổ truyền, Trinh nữ hoàng cung có vị đắng, chát, quy vào can và thận kinh, thường được sử dụng trong các bài thuốc chữa:

• Ung thư vú, ung thư cổ tử cung, ung thư tuyến tiền liệt
• Đau dạ dày, viêm gan, ung thư phổi
• Mụn nhọt, áp xe, thấp khớp.

Cây thuốc này từ lâu đã được nhân dân Ấn Độ và các nước châu Á sử dụng trong hỗ trợ giảm đau, tiêu viêm và kháng khuẩn hiệu quả.

Liều dùng cây thuốc trinh nữ hoàng cung theo kinh nghiệm dân gian

Trong dân gian, cây thuốc trinh nữ hoàng cung thường được sử dụng theo dạng uống và dạng đắp. Cụ thể:

• Dạng sắc uống: Dùng 10 – 15g lá khô mỗi ngày, sắc với nước uống chia 2–3 lần.
• Dạng tươi đắp ngoài: Lá Trinh nữ hoàng cung tươi có thể giã nát để đắp, hoặc sao nóng đắp tại chỗ, nấu nước rửa vết thương.

Một số bài thuốc từ Trinh nữ hoàng cung được lưu truyền trong dân gian

Với mỗi diện bệnh, bài thuốc hỗ trợ điều trị từ trinh nữ hoàng cung sẽ được sử dụng với liều lượng khác nhau:

Bài thuốc chữa đau khớp, tụ máu do chấn thương

Bài 1: Lá Trinh nữ hoàng cung sao nóng, đắp trực tiếp lên vùng đau, cố định bằng gạc vải.

Bài 2: Sắc uống mỗi ngày 1 thang gồm:

• 20g củ Trinh nữ hoàng cung
• 20g dây đau xương
• 20g huyết giác
• 20g lá cối xay
• 6g cam thảo dây

Bài 3: Củ Trinh nữ hoàng cung nướng nóng, đập dập rồi đắp lên vùng khớp đau.

Bài thuốc chữa ho, viêm phế quản

• Bài 1: 20g lá Trinh nữ hoàng cung, 20g tang bạch bì, 10g xạ can, 6g cam thảo dây – sắc uống 2–3 lần/ngày.
• Bài 2: 20g lá Trinh nữ hoàng cung, 12g lá bồng bồng, 12g lá táo chua, 6g cam thảo dây – sắc uống hàng ngày.

Bài thuốc hỗ trợ điều trị u xơ tuyến tiền liệt

U xơ tuyến tiền liệt thường gặp ở nam giới trung niên – cao tuổi với triệu chứng tiểu đêm, tiểu buốt, tiểu dắt. Dưới đây là các bài thuốc từ Trinh nữ hoàng cung:

• Bài 1: 20g lá Trinh nữ hoàng cung – sắc uống mỗi ngày.
• Bài 2: Kết hợp 20g Trinh nữ hoàng cung + 12g hạt mã đề + 6g cam thảo dây – mỗi ngày 1 thang.
• Bài 3: 20g lá Trinh nữ hoàng cung, 20g huyết giác, 12g rễ cỏ xước, 10g dây ruột gà (ba kích sao muối), 6g cam thảo dây.

Bài thuốc hỗ trợ điều trị u xơ tử cung

U xơ tử cung có thể gây đau bụng, rong kinh, ra máu âm đạo bất thường. Các bài thuốc hỗ trợ từ Trinh nữ hoàng cung gồm:

• Bài 1: 20g lá Trinh nữ hoàng cung – sắc uống mỗi ngày.
• Bài 2: 20g Trinh nữ hoàng cung, 20g hạ khô thảo, 12g rễ cỏ xước, 8g hoàng cầm, 6g cam thảo dây.
• Bài 3: 20g Trinh nữ hoàng cung, 20g huyết giác, 12g ích mẫu, 20g ngải cứu tươi, 20g lá sen tươi, 6g cam thảo dây.
• Bài 4: 20g Trinh nữ hoàng cung, 12g lá trắc bách sao đen, 6g cam thảo dây – sắc uống mỗi ngày 1 thang.

Lưu ý khi sử dụng Trinh nữ hoàng cung

Dù được biết đến với nhiều công dụng hỗ trợ điều trị bệnh, việc sử dụng Trinh nữ hoàng cung không đúng cách có thể gây ra những tác dụng không mong muốn. Dưới đây là một số lưu ý cần thiết để đảm bảo hiệu quả và an toàn khi dùng loại dược liệu này:

• Không dùng cho một số đối tượng: Trinh nữ hoàng cung không được khuyến khích sử dụng cho phụ nữ đang mang thai, phụ nữ đang cho con bú, trẻ nhỏ dưới 6 tuổi và người có bệnh lý suy gan, suy thận.
• Phân biệt rõ cây Trinh nữ hoàng cung: Loại cây này có hình dáng khá giống với cây náng hoa trắng và cây lan huệ – nếu sử dụng nhầm có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng. Vì vậy, cần tìm hiểu kỹ hoặc mua ở nơi uy tín.
• Tham khảo ý kiến chuyên gia y học cổ truyền: Nếu bạn đang sử dụng thuốc Tây hoặc có bệnh nền, hãy trao đổi với thầy thuốc trước khi dùng Trinh nữ hoàng cung để tránh tương tác thuốc.
• Uống sau khi ăn no: Việc sử dụng lá Trinh nữ hoàng cung sau bữa ăn sẽ giúp hạn chế kích ứng dạ dày và tăng hiệu quả hấp thu dược tính.
• Tránh dùng chung với rau muống và đậu xanh: Những thực phẩm này có thể gây phản ứng bất lợi như buồn nôn, nôn mửa, thậm chí là ngộ độc nếu kết hợp với Trinh nữ hoàng cung.
• Không tự ý tăng hoặc giảm liều: Dùng đúng liều lượng theo hướng dẫn hoặc đơn kê từ người có chuyên môn là cách tốt nhất để đạt hiệu quả điều trị mà không gây hại cho sức khỏe.

Trên đây là toàn bộ thông tin lên quan đến cây thuốc trinh nữ hoàng cung. Hi vọng sẽ hữu ích với các bạn trong việc tìm cây thuốc nam chữa bệnh hiệu quả. Nếu còn băn khoăn thắc mắc nào cần giải đáp, vui lòng liên hệ với các bác sĩ chuyên khoa. Mọi thông tin đều được bảo mật tuyệt đối.