Cây thuốc an xoa: “Khắc tinh” tự nhiên của bệnh gan và đường ruột

Trong kho tàng dược liệu cổ truyền, cây an xoa được biết đến với công dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm, đặc biệt hữu ích trong việc hỗ trợ điều trị các bệnh lý về gan, đại tràng và tim mạch. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cây an xoan trong tự nhiên có đặc điểm như nào, công dụng cụ thể ra sao và lưu ý gì khi sử dụng. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thêm thông tin về cây thuốc này.

Đặc điểm của cây thuốc an xoa

An xoa là cây thuốc quý trong y học cổ truyền với tên gọi khác là thâu kén lông hay cây dó lông. Tại Việt Nam, loại cây này sinh trưởng nhiều tại các vùng đồi cây bụi, rừng thưa, ven rừng từ Bắc vào Nam, đặc biệt là các tỉnh miền núi phía Bắc như Sơn La, Lai Châu, Hòa Bình.

• Cây thuốc an xoa là cây thân bụi với chiều cao trung bình từ 1 – 3 mét, gồm nhiều cành hình trụ, phủ nhiều lông mịn.
• Lá cây hình bầu dục, dài từ 5 – 17 cm, rộng 2,5 – 7,5 cm, với đầu lá nhọn, mép nguyên, phần gốc lá thuôn hoặc hình tim. Mặt dưới lá xoan phủ một lớp lông trắng dày, cả hai mặt đều có lông hình sao nên khi sờ có cảm giác thô ráp nhẹ.
• Hoa cây thuốc an xoa xuất hiện ở nách lá, mọc thành cụm nhỏ, đơn lẻ hoặc hoa kép. Hoa màu hồng hoặc đỏ, cuống có khía và gân đỏ chạy dọc. Mỗi bông hoa gồm 5 cánh, 10 nhị dẹt và một bầu nhụy có nhiều gợn sóng.
• Quả cây an xoa hình trụ, có nhiều hạt bên trong. Cây thường ra hoa kết trái vào khoảng tháng 7 đến tháng 11.

Công dụng của cây thuốc an xoa

Dưới đây là một số công dụng chính của cây thuốc an xoa:

Hỗ trợ điều trị các bệnh lý về gan

Cây thuốc an xoa được các chuyên gia đánh giá cao về công dụng hỗ trợ điều trị các vấn đề về gan. Theo nghiên cứu y khoa, các hoạt chất flavonoid, coumarin và coumarin trong loại cây này đều là những chất chống oxy hóa mạnh, có tác dụng chống viêm, bảo vệ tế bào gan khỏi sự tấn công của các gốc tự do. Sử dụng cây thuốc an xoa đúng cách sẽ giúp giảm men gan, tăng cường thải độc gan, tái tạo mô gan tổn thường, từ đó làm chậm tiến triển của bệnh xơ gan, viêm gan B, thậm chí là ung thư gan.

Giải độc, làm mát gan hiệu quả

Theo Y học cổ truyền, an xoa có tính mát, vị ngọt, hơi đắng, quy vào kinh Can, nên thường được dùng để thanh nhiệt, giải độc và làm mát gan.

Dùng an xoa sao vàng hạ thổ sắc uống đều đặn không chỉ giúp cải thiện chức năng gan, ngăn chặn nguy cơ rối loạn chuyển hoá liên quan đến gan mà còn cải thiện hiệu quả tình trạng nóng trong, vàng da, nổi mụn nhọt, khó tiêu mà còn.

Công dụng thải độc gan của cây thuốc an xoa rất phù hợp với người thường xuyên uống nhiều bia rượu, ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn quá nhiều dầu mỡ hoặc sống trong môi trường độc hại,…

Phòng ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh tim mạch

Với hàm lượng hoạt chất sinh học dồi dào, đặc biệt là các chất chống oxy hoá, cây an xoa giúp ổn định huyết áp, giảm mỡ máu, tăng cường lưu thông máu và ngăn ngừa mảng xơ vữa động mạch.  Từ đó ngăn chặn hiệu quả nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch nguy hiểm như tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não,…

Hỗ trợ giảm viêm và điều trị bệnh lý xương khớp

Cây thuốc an xoa chứa các hoạt chất có tính kháng viêm tự nhiên, rất hữu hiệu trong việc giảm sưng nóng, đau nhức cơ xương khớp, đặc biệt trong các trường hợp viêm đa khớp dạng thấp hoặc thoái hoá khớp.

Người mắc các vấn đề về cơ xương khớp uống nước sắc cây an xoa mỗi ngày có thể cải thiện tình trạng viêm khớp, tăng cường khả năng vận động và hỗ trợ nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh xương khớp mạn tính.

An thần, hỗ trợ điều trị mất ngủ

Những người thường xuyên mất ngủ, lo âu, suy nhược thần kinh sử dụng an xoa như một dược liệu giúp an thần, cải thiện chất lượng giấc ngủ hiệu quả.

Cách làm rất đơn giản, sao vàng cây thuốc an xoa rồi đem hạ thổ, hãm lấy lấy nước uống như trà hàng ngày mà không lo tác dụng phụ như thuốc Tây y.

Các hợp chất trong loại cây này có tác dụng giảm căng thẳng, điều hòa khí huyết, giúp dễ đi vào giấc ngủ hơn và ngủ sâu hơn.

Hỗ trợ điều trị viêm đại tràng

Cây thuốc an xoa đặc biệt hiệu quả trong điều trị các vấn đề về đường tiêu hoá dưới như viêm đại tràng mãn tính, co thắt đại tràng, rối loạn tiêu hoá,…

Tất cả là nhờ hoạt chất chống oxy hoá flavonoid trong an xoa có tác dụng ức chế quá trình viêm, bảo vệ tế bào niêm mạc khỏi các tác nhân gây hại.

Người bệnh sử dụng dược liệu này đều đặn sẽ giúp tăng cường sức khoẻ hệ tiêu hoá, cải thiện đáng kể tình trạng đầy hơi, chướng bụng, đau bụng, đi ngoài phân sống,…

Lưu ý khi sử dụng cây thuốc an xoa chữa bệnh

• Cẩn trọng trong lựa chọn nguồn dược liệu, nên mua cây thuốc an xoa đã sơ chế sẵn tại các nhà thuốc y học cổ truyền uy tín để đảm bảo chất lượng
•  Không dùng an xoa cho phụ nữ mang thai và đang cho con bú vì an xoa dễ gây co bóp tử cung, ảnh hưởng đến thai nhi.
• Thận trọng khi dùng phối hợp với thuốc Tây y, tốt nhất nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên môn hoặc thầy thuốc Đông y trước khi áp dụng.
• Dùng cây thuốc an xoa đúng cách, đúng liều lượng. Tránh lạm dụng trong thời gian dài vì sẽ tổn thương khí huyết, ảnh hưởng đến sức khoẻ người bệnh, đặc biệt là những người thể hàn.
• Liều dùng được khuyến nghị là 30 – 50g khô/ngày, sắc với 1–1,5 lít nước, không dùng liên tục quá 3 tháng mà không có hướng dẫn chuyên môn. Sau mỗi liều trình kéo dài, nên ngưng sử dụng 1–2 tuần để cơ thể thích nghi.
• Người có thể hàn, thường xuyên lạnh bụng, tiêu hoá kém thường thận trọng khi sử dụng. Để đều hoà tính hàn, nên sao vàng hạ thổ kỹ trước khi dùng hoặc kết hợp với gừng khô hoặc trần bì.

Mặc dù cây thuốc an xoa mang lại hiệu quả trong việc hỗ trợ điều trị các vấn đề về gan, xơ xương khớp, tim mạch, đại tràng,… nhưng không nên dùng an xoa thay thế hoàn toàn phác đồ điều trị chuyên khoa, Thay vào đó nên sử dụng đúng cách, đúng liều lượng, phối hợp linh hoạt với Tây y theo chỉ định của thầy thuốc để điều trị toàn diện, qua đó nâng cao sức khoẻ tổng thể và cải thiện bệnh ký hiệu quả.