Mụn trứng cá là gì? Các thể bệnh thường gặp của mụn

Mụn trứng cá là một trong những bệnh lý về da khá phổ biến, thường xuất hiện trong giai đoạn của độ tuổi dậy thì, chính là giai đoạn hormone trong cơ thể bị thay đổi nhiều nhất. Bệnh không gây nguy hiểm cho sức khỏe nhưng các biến chứng do bệnh để lại như vết thâm, sẹo lõm, sẹo lồi,… ảnh hưởng nhiều đến vấn đề thẩm mỹ và tâm lý của người bệnh, khiến cuộc sống sinh hoạt thường ngày bị ảnh hưởng.

Trong bài viết hôm nay, chúng tôi xin chia sẻ đến quý bạn đọc các thông tin cơ bản liên quan đến bệnh trứng cá như mụn trứng cá là gì, có tự hết không, nguyên nhân gây bệnh…. để bạn biết cách xử lý khi gặp phải hiện tượng này.

Mụn trứng cá là gì?

Trứng cá là bệnh phổ biến của tuyến bã nhờn hay đơn vị nang lông tuyến bã. Biểu hiện thường gặp của bệnh là các mụn nhân màu trắng, đầu đen hay là các sẩn đỏ, sẩn mủ, đôi khi là những tổn thương cục nang, những tổn thương apxe nếu như điều trị không đúng, điều trị chậm trễ.

Các biểu hiện này có thể bắt gặp ở mọi vị trí trên cơ thể, nhưng thường xuất hiện tại những vùng da tiết bã như vùng trán, mặt, ngực hoặc lưng.

Mụn trứng cá không phân biệt độ tuổi giới tính, nhưng chiếm tỷ lệ cao là lứa tuổi thanh thiếu niên.

Có rất nhiều nguyên nhân cũng như các yếu tố liên quan đến mụn trứng cá. Tuy nhiên, các chuyên gia đã nghiên cứu và chỉ ra được 4 yếu tố chính khiến bạn bị mụn trứng cá chính là:

• Thứ 1: Sự tăng tiết của các chất bã
• Thứ 2: Sự dày sừng ở cổ nang lông
• Thứ 3: Vai trò của các vi khuẩn P.acnes
• Thứ 4: Là ảnh hưởng của các chất trung gian gây viêm

Quá trình hình thành mụn trứng cá

Hiểu được quá trình hình thành mụn trứng cá sẽ giúp cho việc điều trị bệnh cũng như kiểm soát bệnh một cách hiệu quả.

Quá trình hình thành mụn trứng cá thường là do:

Do sự tăng tiết của chất bã:

Cấu trúc da gồm có nang lông và các tuyến bã, các tuyến bã sẽ kết nối với nang lông bởi một ống dẫn. Tại tuyến bã sẽ sản sinh ra các chất bã, các chất này sẽ theo ống dẫn đi vào cổ nang lông và đi ra ngoài ngoài da, giúp cho da luôn được mềm mại, có khả năng chống lại được sự xâm nhập của vi khuẩn, virus gây bệnh.

Nếu chất bã nhờn tiết ra quá nhiều sẽ khiến nang lông bị bít tắc. Tạo điều kiện cho vi khuẩn P.acnes sinh sôi phát triển mạnh, gây viêm, mụn trứng cá sẽ dần hình thành.

Do dày sừng ở cổ nang lông:

Quá trình tăng sinh tế bào sừng ở cổ nang lông sẽ tạo ra một khối sừng, khối sừng này sẽ làm hẹp đường dẫn của chất bã ra ngoài cổ nang lông ra ngoài da, khiến các chất bã không đi ra hết bên ngoài bị ứ đọng lại, làm cho tuyến bã bị giãn rộng ra, các chất bã ở bên trong sẽ ngày càng nhiều lên và hình thành nên nhân trứng cá. Quá trình hình thành nhân trứng cá thường kéo dài 30 ngày.

Do Vi khuẩn P.acnes và phản ứng viêm

Vi khuẩn P.acnes là vi khuẩn kị khí, cư trú chủ yếu ở nang lông tuyến bã, có khả năng phân hủy axit béo ở trong chất bã thành các axit béo tự do gây viêm. Khi các axit béo tự do tăng sinh sẽ kích thích giải phóng ra các cytokine ( IL) tiền viêm như: IL- I; IL- 8; IL – 12.

Cơ địa tăng tiết bã nhờn và dày sừng cổ nang lông làm cho các chất bã bị ứ đọng nhiều, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn P.acnes phát triển và gây ra phản ứng viêm.

Thực tế, đã có nhiều nghiên cứu chứng minh rằng vi khuẩn P.acnes là tác nhân khởi phát quá trình sinh ra các nhân trứng cá và cũng là nguyên nhân gây ra những tổn thương nặng cho da.

Các yếu tố liên quan đến bệnh học mụn trứng cá

Bên cạnh các nguyên nhân hình thành mụn trứng cá nêu trên, các yếu tố sau đây cũng là tác nhân làm tăng nguy cơ mắc bệnh học mụn trứng cá:

• Độ tuổi:

Mụn trứng cá có thể bắt gặp ở mọi độ tuổi, tuy nhiên độ tuổi thanh thiếu niên từ 16 – 20 chiếm tỷ lệ cao.

• Giới tính:

Nữ giới có tỷ lệ mắc mụn trứng cá cao hơn so với nam giới nhưng tình trạng mụn trứng cá nặng ở nam lại cao hơn.

• Gen di truyền:

Các chuyên gia cho biết mụn trứng cá bệnh học có tính di truyền, tức là trong gia đình có bố hoặc mẹ hoặc cả 2 đều mắc mụn trứng cá thì nguy cơ con cũng sẽ mắc mụn trứng cá cao hơn.

• Ăn uống:

Nếu bạn tiêu thụ các loại thức ăn có chứa nhiều đường như socola hoặc bánh ngọt hay các sản phẩm được chế biến từ sữa sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh trứng cá hơn. Nguyên nhân là do các hormone xuất hiện tự nhiên trong sữa sẽ tác động đến quá trình sản xuất nhờn trên da.

• Căng thẳng stress:

Căng thẳng stress kéo dài sẽ làm cho tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn, tăng nguy cơ mắc bệnh mụn trứng cá.

• Nội tiết tố thay đổi:

Nội tiết tố thay đổi sẽ làm cho các tuyến bã nhờn trên da mở rộng, tăng sản xuất bã nhờn, gây bít tắc các nang lông, nhân mụn trứng cá sẽ hình thành. Đây là lý do vì sao mà mụn trứng cá thường xuất hiện nhiều ở độ tuổi dậy thì, phụ nữ ở độ tuổi trung niên, phụ nữ mang thai hoặc mắc bệnh buồng trứng đa nang.

• Biến chứng của việc sử dụng mỹ phẩm không phù hợp:

Hiện nay nhu cầu làm đẹp của chị em ngày một cao. Vì thế bên cạnh các sản phẩm chất lượng, xuất hiện nhiều mỹ phẩm fake. Việc sử dụng các mỹ phầm fake lúc đầu da rất đẹp nhưng càng về sau niêm mạc da sẽ bị bào mòn, nhân trứng cá sẽ dần hình thành phát triển, nhô hẳn lên trên bề mặt da.

• Vệ sinh da chưa đúng cách

Trong quá trình vệ sinh da, nếu như bạn chà xát quá mạnh sẽ khiến da bị tổn thương, nhất là các vị trí đã có mụn, gây ra phản ứng viêm, mụn nhanh chóng hình thanh và lan rộng sang các vị trí lân cận.

• Do môi trường sống:

Nếu bạn sinh sống và làm việc trong môi trường ô nhiễm, thường xuyên phải tiếp xúc với các hóa chất độc hại cũng sẽ làm tăng nguy cơ bị mụn trứng cá.

• Tác dụng của thuốc:

Ngoài các yếu tố nêu trên, bạn có thể bị mụn trứng cá là do sử dụng các loại thuốc bôi có chứa thành phần corticoid, isoniazid….

Các thể bệnh của trứng cá

Mụn trứng cá có nhiều thể bệnh, mỗi thể bệnh mụn trứng cá sẽ có biểu hiện, vị trí khác nhau, cụ thể:

• Thể mụn trứng cá thông thường

Mụn trứng cá thông thường là thể mụn phổ biến hay gặp nhất. Thể bệnh này thường bắt gặp ở những đối tượng là thiếu niên đang trong độ tuổi dậy thì, người có cơ địa tăng tiết bã nhờn.

Triệu chứng của bệnh là da nhờn, bóng, lỗ chân lông giãn rộng, nhân mụn có thể mở hoặc đóng kín, sần, sần mủ, nang viêm,… Các biểu hiện này thường xuất hiện tại vị trí tiết bã nhờn nhiều như mặt, ngực hay lưng.

• Mụn trứng cá thể bọc

Đây là một thể nặng của bệnh, với các sẩn mủ, mụn mủ nếu không điều trị hoặc điều trị sai cách sẽ khiến các nang thương tổn nặng gây apxe chứa mủ, khiến người bệnh đau nhức và thường để lại sẹo.

• Thể mụn trứng cá tối cấp

Ở thể này các nốt mụn bị vỡ, gây lở loét trên niêm mạc da, người bệnh sẽ bị đau, đôi khi còn kèm theo sốt. Mụn trứng cá thể tối cấp thường gặp ở các bé trai, thường xuất hiện ở ngực và lưng.

• Thể mụn trứng cá do mỹ phẩm

Thể mụn này thường bắt gặp ở người sử dụng mỹ phẩm kém chất lượng, mỹ phẩm không phù hợp với da, nhất là các loại mỹ phẩm có chứa corticoid như kem trộn.

Khi mới sử dụng, da của bạn sẽ căng và trắng mịn, nhưng càng sử dụng lâu da sẽ bị bào mòn, da trở nên nổi mẩn đỏ, xuất hiện nhiều mụn bọc, mụn mủ, gây viêm sưng tấy.

• Thể mụn trứng cá do yếu tố cơ học

Việc nặn bóp các mụn xuất hiện trên da vô tình khiến da bị tổn thương, lỗ chân lông bị bít tắc, khiến các nhân mụn hình thành. Do đó, các bác sĩ chuyên khoa da liễu thường khuyến cáo người bệnh không nên nặn bất cứ loại mụn nào trên da, vừa không đảm bảo vệ sinh lại làm tăng nguy cơ bị mụn trứng cá.

Phân loại mức độ nặng nhẹ mụn trứng cá

Dựa theo thể bệnh, số lượng tổn thương trên da, các chuyên gia da liễu phân loại mụn trứng cá thành các cấp độ như sau:

Mụn trứng không viêm

Mụn trứng cá không viêm hay còn gọi là mụn trứng cá nhẹ. Biểu hiện là nhân mụn đóng và mở, mọc rải rác trên cơ thể.

Mụn trứng cá viêm

Mụn trứng cá viêm được phân chia theo các cấp độ từ nhẹ, trung bình và nặng. Mỗi cấp độ bệnh sẽ có biểu hiện khác nhau:

• Biểu hiện mụn trứng viêm mức độ nhẹ là các nhân mụn không đóng, có mủ và viêm. Số lượng tổn thương không viêm ít hơn 20 hoặc số lượng tổn thương viêm dưới 15 hay tổng số lượng tổn thương chưa quá 30.
• Mụn trứng cá viêm dạng trung bình, có nhiều nhân mụn đóng và mở. Bên cạnh đó còn xuất hiện thêm mụn mủ và viêm đỏ. Số lượng tổn thương không viêm dao động từ 20 – 100 hoặc tổng số lượng tổn thương viêm nằm trong khoảng 15 đến 50.
• Mụn trứng cá viêm mức độ nặng tức là có nhiều nang sâu, nguy cơ bị sẹo rỗ sau điều trị mụn là rất cao, tổng số lượng tổn thương viêm trên 50 hoặc tổng số tổn thương trên 125.

Mụn trứng cá có tự hết không?

Với những đối tượng đang ở độ tuổi dậy thì bị nổi mụn trứng cá, tình trạng mún ẽ thueyen giảm và hết đi khi đến tuổi trưởng thanh bởi lúc này nồng độ hormone nội tiết đã ổn định.

Nhưng với những trường hợp mụn trứng cá nặng, mụn trứng cá ung… sẽ không thể tự khỏi mà cần có sự can thiệp của y khoa nếu không sẽ để lại các biến chứng như bội nhiễm da, da bị sẹo lồi, sẹo lõm. Khiến cho việc điều trị về sau gặp nhiều khó khăn, người bệnh tốn kém về thời gian và tiền bạc.

Điều trị mụn trứng cá như thế nào?

Tùy vào thể trạng, mức độ của mụn sẽ có các cách điều trị khác nhau. Do đó, khi bị mụn trứng cá bạn không nên tự điều trị tại nhà bằng nẹo dân gian hoặc tự ý mua thuốc về sử dụng. Bởi nếu điều trị sai sẽ khiến bệnh chuyển biến nặng, có thể bị nhiễm khuẩn, bệnh kháng thuốc.

Khi thấy mụn trứng cá xuất hiện với số lượng nhiều trên bề mặt da, các bạn nên đến các cơ sở y tế chuyên khoa da liễu để bác sĩ tiến hành thăm khám, soi da. Dựa vào kết quả, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.

Hiện tại, mụn trứng cá đang được điều trị bằng thuốc gồm có thuốc uống, thuốc bôi hoặc điều trị bằng ánh sáng sinh học, chiếu tia tím, laser hoặc peelda hóa học…

Để việc điều trị mụn trứng cá nhanh chóng đạt hiệu quả, bên cạnh việc tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa, bạn cần phải:

• Vệ sinh da sạch sẽ bằng các sản phẩm có nguồn gốc từ thiên nhiên, lành tính, đảm bảo an toàn.
• Không nên chạm tay vào các vị trí mụn xuất hiện nhất là mụn trứng cá ở mặt, mũi bởi tay dính bẩn sẽ gây bí tắc lỗ chân lông, khiến mụn xuất hiện nhiều hơn.
• Tuyệt đối không nặn mụn để tránh nhiễm trùng và bị sẹo
• Uống nhiều nước, ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi. Hạn chế sử dụng các loại thực phẩm chứa nhiều đường, thực phẩm cay nóng.
• Không sử dụng sản phẩm có chứa chất hóa học mạnh, mỹ phẩm nhiều dầu. Đặc biệt không nên trang điểm khi da đang bị mụn nặng.
• Không thức khuya, tránh để bản thân bị stress kéo dài.

Mụn trứng cá mặc dù không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng di chứng của mụn để lại sẽ gây ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý của người bệnh. Chính vì thế việc phòng tránh cũng như điều trị mụn kịp thời, đúng cách là rất cần thiết.

Mong rằng với nội dung thông tin bài viết mà chúng tôi vừa chia sẻ phía trên đã giúp các bạn có những thông tin bổ ích liên quan đến mụn trứng cá. Từ đó, biết cách chăm sóc, bảo vệ cũng như xử lý khi bị mụn hỏi thăm.